پزشکی زنان

دلیل افسردگی پس از زایمان مادران چیست؟ + بررسی علائم و راههای درمانی آن

وقتی یک مادر باردار، کودک خود را به‌دنیا می‌آورد، تصور همه بر این است که باید شـادترین لحظـات زندگـی را تجربه کند؛ اما گاهی اوقات اینگونه نیست و همه چیز خوب پیش نمی‌رود! ممکن است مادر به‌دلیل همه این مسئولیت‌های جدید، احساس ترس و خستگی کند. حتی در شرایطی ممکن است بـه جـای حـس عشـق نسـبت بــه کــودک خــود، حــس نفــرت داشــته باشــد. این مشکل دقیقاً همان چیزی است که به آن، افسردگی بعد از زایمان می‌گویند. در این مطلب با ما همراه باشید تا هر آنچه باید بدانید را در مورد افسردگی پس از زایمان برایتان بیان کنیم.


فهرست مطالب


افسردگی پس از زایمان چیست؟

افسردگی بعد از زایمان، نوعی افسردگی است که مادر ممکن است چند هفته، چند ماه یا حتی یک سال پس از تولد کودک خود تجربه کند. در بین ۱۶ درصد خانم‌هایی که دچار این افسردگی می‌شوند، علائم از همان دوران بارداری شروع می‌شود. به محض مشاهده علائم افسردگی باید به دکتر روانشناسی مراجعه کرده و روش‌های درمان آن شروع شود، چرا که در صورت عدم توجه به آن، ممکن است تا ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد. همچنین هرچه این دوران طولانی‌تر شود، احتمال بهبود مادر هم کمتر می‌شود! حتی در برخی شرایط ممکن است فرد دست به خودکشی بزند.

افسردگی بعد از زایمان چه اشخاصی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

شاید برخی افراد فکر کنند که افسردگی زایمان خیلی رایج نیست و به‌ندرت اتفاق می‌افتد؛ اما باید بگوییم که کاملاً برعکس است. این افسردگی در بین ۸ تا ۲۱ درصد مادران رایج است. حتی برخی مطالعات نشان داده‌اند که شریک زندگی مادر هم می‌تواند دچار ان افسردگی شود.

افسردگی پس از زایمان

این نوع افسردگی می‌تواند همه را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما طبق برخی فاکتورها، برخی از افراد با احتمال بیشتری با این مشکل دست و پنجه نرم خواهند کرد. این فاکتورها عبارت‌اند از:

  • انزوا
  • کمبود خواب
  • تغییرات هورمونی
  • نقل مـکان بـه جـای جدیـد
  • تجربه خشونت یا سوءاستفاده
  • مشکالت پزشکی فرد یا نوزاد به دنیا آمده
  • تاریخچه مشکالت در زمینه اضطراب و خلق‌وخوی
  • عدم دریافت حمایت از طرف خانواده یا دوستان
  • سابقه خانوادگی در زمینه افسردگی عمده یا بیماری روانی
  • انتظارات مادر درباره خودش یا انتظارات شریک زندگی از او
  • نابرابری‌های اجتماعی از قبیل مسکن نامناسب یا درآمد ناکافی
  • حـوادث پـراسـترس جدیـد در زندگـی از قبیـل مـرگ والدیـن
جالب و آموزنده  کیست تخمدان چیست؟ + بررسی روش‌های پیشگیری و درمان کیست تخمدان

افسردگی پس از زایمان پدران یا زایمان پدری چیست؟

دیده شده است که حدود ۱۰% از پدرهای جدید نیز ممکن است افسردگی پیش از تولد یا پس از زایمان، که گاهی افسردگی بعد از زایمان پدری نامیده می‌شود و معمولا طی ۴ تا ۶ ماه پس از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد، را تجربه کنند. ممکن است احساس خستگی یا ناراحتی، گیرافتادن، تجربه اضطراب یا تغییر در عادات معمول خوردن و خوابیدن داشته باشند. پدرانی که بسیار جوان هستند، سابقه افسردگی، مشکل در رابطه با همسر دارند یا از نظر مالی در تلاش یا رقابت هستند، بیشترین خطر ابتلا به افسردگی بعد از زایمان را دارند. افسردگی بعد از زایمان در پدران می‌تواند نتایج منفی مشابهی بر روابط زوجین و رشد کودک داشته باشد. درمان‌ها و حمایت‌های مشابهی برای افسردگی بعد از زایمان پدران نیز موجود است.

علائم افسردگی بعد از زایمان چیست؟

اگرچه تغییرات خلق‌وخو پس از به دنیا آمدن نوزاد طبیعی است اما علائمی که در افسردگی بعد از زایمان بروز می‌کند فراتر از حالت گذرای خلقی است چراکه شدت علائم مانع از انجام امور روزمره می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله کمبود ویتامین دی در بارداری را بخوانید.

علائم افسردگی بعد از زایمان از شخصی به شخص دیگر و حتی از روزی به روز دیگر نیز متغیر است. موارد زیر شایع‌ترین علائم افسردگی بعد از زایمان هستند:

  • احساس غم و اندوه و گریه بی‌دلیل
  • ناتوانی در به خواب رفتن با وجود خستگی زیاد
  • خوابیدن زیاد
  • از دست دادن علاقه به غذا خوردن
  • بروز درد و کسالت
  • خشم، اضطراب و زودرنجی
  • تغییرات خلقی ناگهانی
  • احساس از دست دادن کنترل
  • سخت شدن به یادآوری اتفاقات
  • عدم تمرکز و کاهش توانایی تصمیم‌گیری
  • از دست دادن علاقه برای انجام امور عادی و امور موردعلاقه
  • احساس جدایی از نوزاد و از دست دادن شور و شوق اوایل زایمان
  • احساس گناه و بی‌ارزشی در ارتباط با احساسات خود
  • حس نالایق بودن
  • دوری کردن از افراد
  • ظاهر شدن افکار منفی و آزاردهنده برای آسیب به خود و نوزاد
جالب و آموزنده  درباره ورزش و تمرینات کمر درد

اطرافیان می‌توانند فاصله گرفتن شما از آنان و فعال نبودن در امور اجتماعی را متوجه شوند. این علائم معمولاً در چند هفته ابتدایی زایمان شروع می‌شوند. البته ممکن است علائم پیوسته نباشند برای مثل دو روز علائم برطرف شده اما دوباره ظاهر گردد. در بیشتر موارد اگر دوره درمانی سپری نشود علائم رو به وخامت می‌رود.

علل ایجاد افسردگی بعد از زایمان چیست؟

علل جسمانی و روحی هر دو در افسردگی بعد از زایمان نقش ایفا می‌کنند:

تغییرات جسمانی:

بعد از تولد فرزند کاهش چشمگیر هورمون‌ها (استروژن و پروژسترون) در بدن می‌تواند منجر به این بیماری شود. سایر هورمون‌های ساخته شده توسط غده تیروئید نیز ممکن است سریعا افت پیدا کنند که می‌تواند باعث احساس خستگی، تنبلی و افسردگی شود.

علل روحی:

هنگامی که مادر دچار محرومیت از خواب می‌شود ممکن است برای مدیریت حتی مشکلات کوچک دچار مشکل شود؛ بنابراین ممکن است درمورد توانایی خود برای مراقبت از کودک اضطراب داشته باشد.

افسردگی پس از زایمان

ممکن است شوق کمتری داشته باشد و با احساس هویت خود درگیر باشد یا احساس کند کنترل زندگی خود را از دست داده است. ممکن است از تغییرات جسمی بعد از زایمان احساس بدی داشته باشد هرکدام از این موارد می‌تواند منجر به افسردگی بعد از زایمان شود.

سایر ریسک فاکتورهای افسردگی پس از زایمان:

هر مادری پس از زایمان می‌تواند افسردگی بعد از زایمان را بعد از تولد هر بچه، نه فقط بچه اول، تجربه کند. با این حال خطر ابتلا درصورتی که فرد ریسک فاکتورهای زیر را داشته باشد، بیشتر است.

  • سابقه افسردگی، چه در دوران بارداری چه زمان‌های دیگر، داشته باشد.
  • دچار اختلال دو قطبی باشد.
  • در بارداری قبلی دچار افسردگی پس از زایمان شده باشد.
  • درمیان اعضا خانواده کسی دچار افسردگی یا سایر بیماری‌های خلقی باشد.
  • حوادث پراسترس، مانند عوارض بارداری و زایمان (ازجمله بی اختیاری ادرار، کم خونی، تغییرات فشار خون و تغییرات متابولیسم)
  • بیماری یا از دست دادن کار در سال گذشته را تجربه کرده باشد.
  • مشکلات مربوط به شیردهی
  • مشکلات سلامتی یا نیازهای خاص نوزاد
  • مادر دارای دوقلو، سه قلو یا سایر چنرقلویی‌ها باشد.
  • مشکلاتی در روابط با همسر یا افراد مهم دیگر داشته باشد.
  • سیستم حمایتی ضعیفی داشته باشد.
  • مشکلات مالی داشته باشد.
  • بارداری بدون برنامه ریزی یا ناخواسته باشد.
جالب و آموزنده  چرا در دوران شیردهی دچار ریزش مو می شویم؟ + چگونه از ریزش مو در زمان شیردهی جلوگیری کنیم؟

افسردگی پس از زایمان را چگونه درمان کنیم؟

روش‌های درمان و رفع آن در هر فردی و بنا بر تشخیص دکتر روانپزشکی متفاوت است. همچنین ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که افسردگی بعد از زایمان تا چه زمانی طول میکشد؟ باید در پاسخ بگوییم که زمان دقیق و مشخصی برای رفع این مشکل وجود ندارد و در برخی افراد ممکن است طی چند هفته بهبود یابد و در برخی دیگر ممکن است تا ماه‌ها زمان ببرد. انواع روش‌های درمان افسردگی بعد از زایمان عبارت‌اند از:

درمان اندوه ناشی از نوزاد

اندوه ناشی از نوزاد، علائم خیلی شدیدی ندارد و ممکن است نهایتاً تا دو هفته پس از تولد نوزاد برطرف شود؛ اما نباید آن را نادیده بگیرید:

  • استراحت کنید؛
  • استفاده از کمک‌های خانواده و دوستان
  • ارتباط برقرار کردن با مادران جدید دیگر
  • دوری از الکل و داروهای مخدر و روان‌گردان

بررسی روشهای درمان های افسردگی بعد از زایمان

افسردگی پس از زایمان اغلب با روان درمانی (که به آن گفتگو درمانی یا مشاوره سلامت روانی نیز می‌گویند)، دارودرمانی یا هردو درمان می‌شود:

  • روان درمانی:

صحبت درمورد نگرانی‌ها با یک روان درمانگر می‌تواند کمک کننده باشد. از طریق درمان فرد می‌تواند راه‌های بهتری برای رو به رو شدن با احساساتش، حل مشکلاتش، قرار دادن اهداف حقیقی و پاسخ مثبت به شرایطی که اتفاق می‌افتد، پیدا کند. گاهی خانواده درمانی یا رابطه درمانی نیز کمک کننده است.

  • داروهای ضد افسردگی‌:

روانپزشک ممکن است داروی ضدافسردگی پیشنهاد کند. اگر مادر شیردهی دارد، هر دارویی مصرف کند وارد شیر می‌شود. با این حال اغلب ضدافسردگی‌ها می‌تواند طی شیردهی با خطر کم عارضه برای نوزاد، استفاده شوند. لازم است بیمار در مورد تعیین میزان خطرات بالقوه در مقایسه با فواید داروی پیشنهادی با پزشک همکاری کند.
طبق مطالعات در بین ضدافسردگی‌ها سه حلقه‌ای‌ها (TCA) مانند ایمی پرامین و نورتریپتیلین کم خطرترین داروها برای نوزاد هستند، البته اگر فردی دچار مشکلات قلبی، صرع یا نارحتی شدید با تفکرات خودکشی باشد نمی تواند از این دسته دارویی استفاده کند و برای این افراد معمولا مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند پاروکستین و سرترالین تجویز می‌شود.

افسردگی پس از زایمان

مقادیر پاروکستین و سرترالین که درنهایت وارد شیر می‌شود بسیار کم است. با درمان مناسب علائم افسردگی بعد از زایمان معمولا بهبود می‌یابد. در برخی موارد، افسردگی پس از زایمان می‌تواند ادامه یابد و مزمن شود. مهم است که درمان را حتی پس از اینکه احساس بهبود داشتید ادامه دهید زیرا قطع زودتر از موعد می‌تواند منجر به عود شود.

جالب و آموزنده  آی یو دی چیست؟ + جلوگیری از بارداری با آی یو دی (IUD) چگونه انجام می‌شود؟ + بررسی مزایا و معایب آن

نکات مهم در تسریع روند درمان افسردگی پس از زایمان چیست؟

بیان کردن احساسات

اگر فرد درون‌گرایی هستید شاید تمایل چندانی به بیان احساسات خود نداشته باشید اما لازم به ذکر است بیان کردن احساسات نقش به سزایی در بیرون‌ریختن افکار و احساسات منفی دارد.

دوری از انزوا

به یاد داشته باشید که تنهایی می‌تواند افکار منفی را تقویت کند. همواره با دوستان نزدیک و صمیمی خود در ارتباط باشید چراکه معاشرت اجتماعی برای بهبود مشکلات ذهنی مفید است.

اختصاص زمان و انرژی بیشتر برای مراقبت از خود

سعی کنید انرژی خود را برای مراقبت از خود و نوزاد صرف کنید. برخی از کارهایی که فکر می‌کنید انرژی زیادی از شما می‌گیرند را لیست کرده و از اعضای خانواده بخواهید که به شما کمک کنند.

خواب مناسب

برای رسیدن جسم و ذهن به آرامش بیشتر داشتن خواب کافی و باکیفیت ضروری است. اگر فرزندتان خواب مناسبی ندارد و شما هم اخیراً خواب کافی نداشته‌اید از اعضای خانواده بخواهید که برای ساعاتی از نوزاد مراقبت کنند تا بتوانید به مقدار کافی استراحت کنید. مراقبه و ماساژ درمانی در برطرف شدن تنش عصبی و کاهش گرفتگی عضلانی تأثیر مفیدی دارد و شما را برای رسیدن به خواب بهتر یاری می‌دهد.

سخن پایانی

شما در این مقاله با افسردگی پس از زایمان آشنا شدید. همچنین از روشهای درمان آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول

افسردگی بعد از زایمان چقدر طول می کشد؟

مدت زمان افسردگی بعد از زایمان در صورت عدم درمان به موقع می‌تواند طولانی شده و ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه داشته باشد؛ اما این بدان معنا نیست که شما باید به تنهایی و در سکوت با آن دست و پنجه نرم کنید.مدت زمان افسردگی بعد از زایمان را نمی‌توان به طور دقیق مشخص نمود. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۴ انجام شده بود نشان داد که در بسیاری از بیماران، علائم افسردگی با گذشت سه الی شش ماه پس از بروز اولیه از بین می‌روند.
با این حال در این مطالعه دیده شد که در عین حال موارد زیادی هم وجود دارد که بعد از شش ماه بهبود نیافته‌اند. حدود سی الی پنجاه درصد از موارد مورد مطالعه بعد از یک سال هنوز هم دارای علائم افسردگی بعد از زایمان بودند. همچنین کمتر از نیمی از خانم‌های مورد مطالعه بعد از گذشت سه سال از تولد، هنوز هم دچار افسردگی بعد از زایمان بودند.

جالب و آموزنده  خارش واژن در پریودی نشانه چیست و روش های درمان آن به چه صورت است؟
آیا مصرف داروهای ضد افسردگی در شیردهی مضر نیستند؟

ممکن است روانپزشک یا دکتر زنان برای درمان افسردگی بعد از زایمان شما داروهای ضدافسردگی تجویز کند. اما شما اطمینان حاصل کنید که پزشک شما می داند که شما در حال شیردهی هستید. برای بسیاری از این داروها، هیچ مدرکی وجود ندارد که سبب بروز مشکلات برای نوزادان شیرخوار باشد، بنابراین تغذیه با شیر مادر معمولا امکان پذیر است.هر چند در نهایت که تصمیم گیری برای هر زنی شخصی است. برخی از داروهای ضد افسردگی برای سالهای زیادی است که در شیردهی استفاده می شوند. اطلاعات در مورد داروهای جدیدتر کمتر وجود دارد. دکتر شما می تواند شما را مشاوره کند و اطلاعات جدید و به روز را به شما ارائه کند.

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا