الکتروشوک مغزی چیست؟
الکتروشوک مغزی یا همان درمان تشنجآور الکتریکی (ECT) یکی از روشهای مؤثر و امن برای درمان برخی اختلالات روانی است. این روش که به طور ویژه برای افسردگی شدید به کار میرود، به عنوان یکی از سریعترین و بهترین درمانهای موجود شناخته میشود. علاوه بر افسردگی، از این روش برای درمان بیماریهایی مانند اختلال دو قطبی و جنون نیز استفاده میشود.
در جریان این درمان، بیمار تحت بیهوشی کامل قرار میگیرد و مقدار کمی جریان الکتریسیته به مغز وارد میشود. این جریان باعث ایجاد یک حمله تشنجی ملایم میشود که میتواند به بهبود علائم روانی کمک کند. حوزههای مختلف مغز از جمله مراکز مرتبط با تنظیم روحیه، اشتها و خواب تحت تأثیر قرار میگیرند و به تنظیم بهتر این موارد یاری میرسانند. درمان با ECT اگرچه ممکن است کمی ترسناک به نظر برسد، اما تحت نظارت پزشکان متخصص کاملاً ایمن انجام میشود.
نحوهی کارکرد الکتروشوک مغزی
شوک مغزی باعث تغییرات مواد شیمیایی مغز می شود که منجر به از بین رفتن علایم افسردگی می شود.
هرچند هنوز دانشمندان متوجه چگونگی تاثیر الکتروشوک مغزی نشده اند، اما به اثرات مثبت این درمان روی سلول ها و مولکول های مغز مبتلایان به افسردگی پی برده اند. تحقیقات نشان داده اند که این درمان بسیار خوب عمل می کند. بیش از ۷۰ درصد بیماران افسرده ای که با این روش درمان می شوند پاسخ مطلوبی به این روش درمانی می دهند. بنابراین الکتروشوک مغزی مؤثرترین روش درمانی افسردگی شدید است. قبل از شروع الکتروشوک، پزشک، شما را کاملا از نظر جسمی ارزیابی می کند تا مطمئن شود این درمان برای شما بی خطر است. معاینه می شوید، سوابق بیماری های قبلی شما بررسی می شوند و در صورت نیاز آزمایشاتی از شما اخذ خواهد شد.
تعداد جلسات الکتروشوک مورد نیاز برای هر بیمار
بیمارانی که با این روش درمان می شوند به چندین جلسه شوک نیاز دارند. تعداد این جلسات می تواند ۴ تا ۲۰ باشد اما معمولا با ۶ تا ۱۲ جلسه پاسخ مناسب به دست می آید. معمولا در هر هفته سه جلسه الکتروشوک داده می شود.
در یک جلسهی الکتروشوک مغزی چه میگذرد؟
- قبل از هرچیز یک سوزن در رگ شما قرار می گیرد. به وسیله این سوزن قبل، حین و بعد از شوک داروهای مورد نیاز به شما تزریق می شود. ممکن دو الکترود روی سر شما برای بررسی فعالیت الکتریکی نصب شود. به دستگاهی که این کار را می کند الکتروانسفالوگرام می گویند.
- سه الکترود روی قفسه سینه شما وصل می شود که به آن الکتروکاردیوگرام گویند. با این وسیله فعالیت قلبی شما بررسی می شود.
- یک دستگاه فشارسنج الکتریکی به شما وصل می شود تا فشار خون شما در حین کار اندازه گیری شود.
- یک حس گر روی انگشت شما نصب می شود تا میزان اکسیژن خونتان را اندازه گیری کند. با این وسیله تنفس شما کنترل می شود.
- روی صورت شما ماسکی قرار داده می شود تا شما قبل و پس از انجام شوک دچار کمبود اکسیژن نشوید.
- وقتی همه تجهیزات متصل شدند تیم پزشکی دستگاه الکتروشوک را آماده می کنند. سپس با دارویی مانند تیوپنتال شما را به خوابی حدود ۱۰ دقیقه می برند. وقتی به خواب رفتید به کمک شل کننده عضلانی بدن شما را شل می کنند. با این کار مانع جابجایی بدن شما در حین شوک می شوند. این داروی آخر می تواند کمی درد عضلانی گذرا ایجاد کند.
- پس از اینکه به خواب عمیق رفتید و عضلات شما کاملا شل شدند جریان لازم را به شما وارد می کنند. شما هیچ دردی یا هیچ چیز دیگری را احساس نخواهید کرد.
پس از درمان با الکتروشوک مغزی چه اتفاقی میافتد؟
پس از بیدار شدن کمی احساس گیجی خواهید کرد. اغلب پس از یک ساعت این گیجی برطرف خواهد شد. ممکن است دچار سردرد شوید که می توانید از مسکن های ساده استفاده کنید. گاهی حالت تهوع هم ایجاد می شود که تا چند ساعت ممکن است طول بکشد.
فراموشی
ممکن است پس از الکتروشوک مغزی مقداری دچار فراموشی شوید که پس از چند هفته به حالت عادی بر می گردد. برای اینکه زودتر حافظه شما برگردد از مغزتان بیشتر استفاده کنید. مطالعه کنید، سؤال کنید و سریال های تلوزیونی تماشا کنید.
بهتر است تصمیمات مهم خود را تا یک الی دو هفته پس از درمان تعویق باندازید. در حین درمان با شوک هرگز رانندگی نکنید.
افسردگی پس از الکتروشوک مغزی چقدر طول میکشد؟
برخی افراد پس از ۲ تا ۴ جلسه شوک احساس بهتر شدن می کنند اما برخی افراد باید بیشتر صبر کنند
آیا الکتروشوک خطر دارد؟
بله! مانند هر مداخله پزشکی شوک هم خطراتی دارد. در موارد نادری شوک می تواند اختلال در ریتم قلبی یا سایر عوارض جدی ایجاد کند. در کسانی که بیماری قلبی زمینه ای دارند این خطر بیشتر است. اگر شما بیماری قلبی دارید پزشک شما مراقبت های ویژه ای را برای امنیت شما بعمل خواهد آورد.
اما به طور خلاصه الکتروشوک مغزی درمانی بسیار موثر و کم خطر است.اگر این مقاله برای شمل مفید بود، آن را با دوستان خود نیز به اشتراک بگذارید.
