طب سنتی چیست؟

بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO)، طب سنتی به دانش، مهارت و عملکردهایی بر اساس تئوری، عقاید و تجربیات بومی فرهنگهای مختلف اطلاق میشود که با هدف حفظ سلامتی، پیشگیری، تشخیص، بهبود و درمان بیماریهای جسمی و روحی بکار گرفته میشوند.

برای هزاران سال انسان‌ها از نواحی مختلف گیاهان یا مشتقات بدن حیوانات برای درمان مشکلات سلامتی خود استفاده کرده‌اند. در آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین و خاورمیانه، حدود 70-90 درصد مردم همچنان از انواع مختلف توصیه‌های سنتی به عنوان درمان اولیه استفاده می‌کنند. طب سنتی در بعضی مناطق از پشتوانه جامع حاوی مطالعات پژوهشی و اسناد علمی تئوری و عملی برخوردار است. در حالی که در نواحی دیگر این دانش به تدریج از نسل به نسل دیگر کمرنگ شده و تا حد نقل و قول‌های شفاهی تنزل یافته است. از آنجایی که یک سوم افراد در جوامع مختلف امکان دسترسی به داروهای مدرن را ندارند، ارائه شیوه‌های درمانی سنتی و جایگزین ایمن و مطمئن می‌تواند راهی برای افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و سلامتی فراهم کند. از اینرو در بعضی مناطق از دنیا، اقوام مختلف در حال بازگشت به اصول و آموزه‌های سنتی و بومی خود هستند.

در حال حاضر، بیش از 100 کشور سازوکارهایی برای داروهای گیاهی دارند. اما شیوه‌های طب سنتی در کشورها و نواحی مختلف دنیا با توجه به تفاوت‌های فرهنگی، تاریخی، منش و فلسفه فردی جوامع با یکدیگر متفاوت است. از جمله انواع رایج طب سنتی در دنیا می‌توان به طب سنتی چینی، هندی، آفریقایی و طب سنتی ایرانی اشاره کرد.

طب سنتی در بسیاری از کشورها با اصطلاح طب جایگزین یا مکمل شناخته می‌شود. این در حالی است که در بعضی کشورها طب مکمل یا جایگزین تا حدودی تعریف متفاوتی داشته و به مجموعه گسترده از اقدامات مراقبتی و بهداشتی اطلاق می‌شود که لزوما ممکن است جزوی از سنت خود آن جامعه نبوده و هنوز با سیستم مراقبت سلامت آن ادغام نشده است.

روش‌های درمانی طب سنتی و مکمل معمولا بر اساس چند باور اصلی پایه‌گذاری شده‌اند، از جمله:

• بیماری به دلیل خارج شدن بدن از حالت تعادل رخ می‌دهد.
• بدن می‌تواند خود را درمان کرده و در صورت داشتن شرایط مناسب سلامت خود ‌را حفظ کند.
• هنگام درمان تمام وجود یک فرد و نه فقط یک بیماری یا علائم یک بیماری، تحت درمان قرار می‌گیرد.
• ملایم‌ترین روش‌های درمانی را باید قبل از روش‌های درمانی سخت‌تر امتحان کرد.
• هیچ راه‌حل و بهبودی سریع و آنی وجود ندارد؛ زیرا پروسۀ بهبودی و برقراری مجدد تعادل زمان‌بر است.
• محصولات طبیعی به محصولات مصنوعی ارجحیت دارند.

 معرفی بیماری‌ها در طب سنتی

در طب سنتی بیماری‌ها به ۲ شکل: بیماری‌های ساده و بیماری‌های مرکب مورد بررسی قرار می‌گیرند.

بیماری‌ های ساده

بیماری‌‌های ساده نیز به سه بخش تقسیم می‌شوند:

• سو ترکیبی: در بیماری‌های سو ترکیبی شکل عضوی از بدن حالت طبیعی ندارد. مانند: بلند یا کوتاه بـودن پاها به صورت مادرزادی و زیاد یا کم بـودن تعداد انگشتان دست و پا.
• تفرق و اتصال: در بیماری‌های تفرق و اتصال، پیوستگی بافت‌های اعضای بدن دچار اختلال می‌شوند. این مشکل به صورت مادرزادی یا در اثر صانحه تصادف اتفاق می‌افتد. مانند: بد جوش خـوردن یک استخوان بعد از شکستگی.
• سو مزاجی: بیماری‌های سو مزاجی به معنای تغییر مزاج بدن است، که موجب بیماری می‌شود. وقتی مزاج انسان از حالت تعادل خارج شود، تشخیص راه درمان آن هم بسیار سخت می‌شود.

بیماری‎‌های مرکب

همانطور که از نام این بیماری‌ها مشخص است، از ترکیب چند بیماری تشکیل می‌شوند. آبسه یکی از این بیماری‌ها است؛ زیرا هم در پیوستگی بافت اختلال ایجاد می‌کند، هم باعث سو مزاج می‌شود.