ویتامین D در بارداری اهمیت زیادی برای مادر و جنین دارد. مادران باردار باید طی این دوران میزان توصیه شده از ویتامین دی را برای رشد سالم کودک دریافت کنند. سطوح پایین ویتامین D خطر بروز انواع بیماری‌ها را به همراه دارد. در این مقاله به کمبود ویتامین دی در بارداری، عوارض آن و نحوه درمان آن می‌پردازیم.
فهرست مطالب
- آیا کمبود ویتامین D بر بارداری تاثیر دارد؟
- کمبود ویتامین D در بارداری چه عوارضی دارد؟
- علایم کمبود ویتامین دی در بارداری چیست؟
- فاکتورهای موثر در کمبود ویتامین D چیست؟
- معرفی نشانه‌های احتمالی کمبود ویتامین D در بارداری
- ویتامین D بدن در بارداری چگونه تامین می‌شود؟
- برای کمبود ویتامین دی در بارداری چی بخوریم؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
آیا کمبود ویتامین D بر بارداری تاثیر دارد؟
کمبود ویتامین دی یکی از مشکلات شایع بهداشت جهانی است و بیش از یک میلیارد نفر در سراسر دنیا با کمبود ویتامین دی مواجه هستند. زنان به ویژه در دوران بارداری بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار دارند. شیوع کمبود ویتامین دی در زنان باردار تا ۵۰ درصد تخمین زده می شود. کمبود ویتامین دی در دوران بارداری با عوارض متعددی همراه است که سقط جنین، زایمان زودرس، دیابت بارداری، مسمومیت بارداری و کوچک بودن جنین نسبت به سن بارداری از جمله این عوارض هستند. البته عوارض نام برده در مطالعات متعدد علمی متناقض می باشند. علت این تناقض موجود در یافته ها می تواند تفاوت در قومیت، موقعیت جغرافیایی، سن بارداری و میزان و مدت مصرف مکمل ویتامین D باشد.
کمبود ویتامین D در بارداری چه عوارضی دارد؟
مطالعات انجام گرفته روی زنان باردار نشان داده است که کمبود ویتامین دی می‌تواند عوارض مختلفی دارد. ضعف سیستم ایمنی، افزایش احتمال بروز عفونت، سرطان، افزایش احتمال بروز بیماری‌های خود ایمنی و واکنش‌های آلرژیک برخی از آنهاست.نوزادانی که با کمبود ویتامین D متولد می‌شوند ممکن است دچار مشکلات رشد استخوان یا در موارد شدید راشیتیسم (استخوان های انعطاف پذیر) باشند. کمبودی ویتامین دی در بارداری ممکن است روی رشد مغز تاثیر منفی گذاشته و نوزاد با مشکلات ذهنی- حرکتی متولد شود. یکی از این نوع مشکلات می‌توان اختلال زبان کودکان را نام برد.
کمبود ویتامین D می‌تواند با ایجاد آلرژی در دوران کودکی نیز مرتبط باشد. همچنین نتایج مطالعات مختلف نشان دهنده افزایش احتمال سقط ناشی از کمبود ویتامین دی در زنان بارداری است که کمتر از ۲۰ هفته از دوران حاملگی آنها گذشته است.
علایم کمبود ویتامین دی در بارداری چیست؟
علائم کمبود ویتامین D می تواند نامحسوس باشد و یا بدون هیچ علامتی کمبود ویتامین دی رخ بدهد. اگر در دوران بارداری با این کمبود روبرو باشید، کودک شما نیز ممکن است دچار کمبود شود. کمبود ویتامین دی می‌تواند منجر به علائم و نشانه‌های مختلفی شود، از جمله:
- خستگی یا احساس خستگی
- درد مفاصل
- افسردگی
- درد عضلانی
- ضعف بدن
- نازک شدن مو
البته، اینها می توانند علائم طبیعی مرتبط با بارداری نیز باشند، بنابراین همیشه خوب است که در صورت داشتن هر یک از این موارد، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید.
فاکتورهای موثر در کمبود ویتامین D چیست؟
کمبود این ویتامین در دنیا بسیار شایع است، حدود ۱ میلیارد نفر در دنیا با کمبود ویتامین D مواجه هستند. فاکتورهای موثر در کمبود ویتامین دی:
- سن بالا
- پوست تیره (به دلیل جذب نور آفتاب توسط رنگدانه‌های پوست)
- نبود ماهی در برنامه غذایی
- زندگی در مکان جغرافیایی که از خط استوا فاصله زیادی دارد ( به دلیل تابش کم نور خورشید)
- استفاده مداوم از ضد آفتاب
- مدت زمان زیادی را در فضای بسته سپری کردن
معرفی نشانه‌های احتمالی کمبود ویتامین D در بارداری
یکی از دلایل وجود علائم زیر در دوران بارداری، ممکن است نشانه‌ای از کمبود ویتامین دی باشد:
عفونت یا بیش از حد مریض شدن
ویتامین D بر روی عملکرد صحیح سیستم ایمنی تاثیر مستقیم دارد، از این رو کمبود آن در خون باعث نقص عملکرد سیستم ایمنی شده و باعث عفونت یا بیش از حد مریض شدن (برای مثال آنفولانزا) می‌شود. این یکی از شایع‌ترین نشانه‌های کمبود این ویتامین است.
خستگی بیش از حد یا fatigue
خستگی بیش از حد ممکن است ناشی از کمبود ویتامین D باشد.
افسردگی
۶۵ درصد از مشاهدات، حاکی از ارتباط افسردگی و کمبود ویتامین Dاست از این رو تنظیم ویتامین D در بدن و رساندن آن به میزان ایده‌ال می‌تواند در بهتر شدن خلق وخو موثر باشد.
طولانی شدن مدت زمان التیام یافتن زخم‌ها
نتایج آزمایشات نشانگر این است که کمبود ویتامین D در ساخت ترکیباتی که باعث بازسازی پوست می‌شوند، اختلال ایجاد می‌کند و این امر باعث می‌شود که التیام یافتن زخم‌ها طولانی تر از حالت عادی به طول بیانجامد.
پوکی استخوان
پوکی استخوان می‌تواند ناشی از کمبود این ویتامین باشد. دریافت کافی این ویتامین در جذب کلسیم و تراکم استخوان تاثیر مستقیم دارد.
ریزش مو
در بعضی موارد ریزش مو در بانوان می‌تواند از کمبود ویتامین D باشد.
درد عصبی
به دلیل ایجاد تداخل بین ویتامین D و اعصاب حساس به درد، کمبود این ویتامین ممکن است منجر به درد عصبی شود.
ویتامین D بدن در بارداری چگونه تامین می‌شود؟
نور خورشید یکی از منابع اصلی ویتامین دی D است. عواملی مثل کمبود دریافت مستقیم نور خورشید می‌تواند باعث فقر ویتامین D شود.از جمله منابعی که می‌توان با استفاده از آن این ویتامین را تامین کرد شامل موارد زیر می‌شود:
- نور آفتاب
- روغن ماهی
- تخم مرغ
- شیر غنی شده با ویتامین دی D
با این حال تامین میزان مورد نیاز این ویتامین صرفا از راه رژیم غذایی می‌تواند برای افراد چالش بر انگیز باشد. در صورتی که با کمبود این ویتامین مواجه هستید استفاده از قرص ویتامین D با توجه به تجویز پزشک می‌تواند مفید باشد.
برای کمبود ویتامین دی در بارداری چی بخوریم؟
ویتامین D به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود ندارد. اما شما می‌توانید این ویتامین را در ماهی های چرب مانند ماهی خال مخالی، تن و ماهی سالمون پیدا کنید. همچنین می‌توان آن را از زرده تخم‌مرغ، پنیر، جگر گاو و غذاهای غنی‌شده با ویتامین دی، انواع غلات، محصولات لبنی و آب پرتقال دریافت کرد. از آنجایی که دریافت ویتامین D کافی در دوران بارداری تنها از طریق غذا و نور خورشید دشوار است، بسیاری از افراد به مکمل‌ها روی می‌آورند.
در اینجا برخی از بهترین غذاها و نوشیدنی های غنی از ویتامین دی آورده شده‌اند:
- قزل آلای رنگین کمان (۶۴۵ واحد بین المللی در هر ۳ اونس، پخته شده). یک وعده ۳ اونس ماهی قزل آلای رنگین کمان بیش از ۱۰۰ درصد از نیاز روزانه زنان باردار به ویتامین D را تامین می‌کند. همچنین مملو از اسیدهای چرب امگا ۳ EPA و DHA است. که از رشد مغز جنین حمایت می کند.
- ماهی سالمون جورابی (۵۷۰ واحد بین المللی در هر ۳ اونس، پخته شده). همینطور در ماهی قزل آلا. ماهی چرب مقدار مناسبی از امگا ۳ ضد التهابی و همچنین ویتامین D را فراهم می‌کند.
- شیر ۲ درصد غنی شده (۱۲۰ واحد بین المللی در هر ۱ فنجان). بیشتر شیرهای گاو با ویتامین دی غنی شده اند. به این معنی که تولیدکنندگان مواد مغذی حیاتی را به محصول خود اضافه می‌کنند. این کار برای این است که مطمئن شوند مصرف کنندگان به ویتامین مورد نیاز خود می رسند. شیر گاو همچنین منبع عالی کلسیم و پروتئین، دو ماده مغذی مهم دیگر در دوران بارداری است.
- شیرهای گیاهی غنی شده (۱۰۰ تا ۱۴۴ واحد بین المللی در هر ۱ فنجان). اگر شیرهای غیر لبنی را ترجیح می دهید، شیرهای گیاهی غنی شده با ویتامین D را انتخاب کنید. به محصول اضافه شد.
- ساردین (۴۶ واحد بین‌المللی در هر ۲ ساردین، کنسرو شده در روغن). در حالی که ساردین ممکن است در صدر فهرست هوس‌های شما نباشد، ماهی‌های کوچک منبع خوبی از دو ماده مغذی استخوان‌ساز، ویتامین D و کلسیم هستند.
- تخم مرغ (۴۴ واحد بین المللی در هر تخم مرغ). تخم مرغ به تنهایی نیاز روزانه شما به ویتامین D را پوشش نمی‌دهند، اما همچنان یک انتخاب عالی برای مادران باردار است. آنها همچنین پروتئین و کولین را فراهم می‌کنند که به رشد مغز جنین کمک می‌کند و از سایر نقایص مادرزادی محافظت می‌کند. برای دریافت ماده مغذی دوم، حتماً تخم مرغ را کامل بخورید، زیرا کولین فقط در زرده یافت می شود.
توجه: فقط به یاد داشته باشید که اگر باردار هستید، باید مراقب غذای خود باشید:
- از خوردن گوشت خام یا نیم پز خودداری کنید. از جمله برگرها یا استیک‌هایی که صورتی یا خونی هستند.
- فقط در صورت داشتن مهر سلامت تخم مرغ خام یا نیم پز بخورید
- هر هفته بیش از دو وعده ماهی چرب نخورید.
مصرف ویتامین دی در بارداری در ماه اول بارداری
در زنان سالم قبل از زایمان، می‌توان روزانه ۱۰۰۰-۲۰۰۰ واحد را در سه ماهه دوم و سوم بدون ترس از سمیت ویتامین D یا تراتوژنیک مصرف کرد. با این حال، هیچ اطلاعات ایمنی برای سه ماهه اول با این دوز نیز در دسترس نیست.با این وجود برخی از محققان معتقدند ویتامین D برای زنان در طول بارداری بی‌خطر است، به شرطی که با دوز زیاد مصرف نشود.
مطمئن شوید که بیش از ۱۰۰ میکروگرم (میلی‌گرم) در روز مصرف نمی‌کنید. بهترین کار این است که طبق دستور پزشک اقدام به مصرف ویتامین دی کنید.
زمان مصرف ویتامین دی ۱۰۰۰ در بارداری
از ابتدای دوره بارداری می‌توان روزانه ۱۰۰۰ واحد ویتامین دی دریافت کرد. این میزان از پایان هفته شانزدهم بارداری در دوز مولتی ویتامین توصیه می‌شود. این میزان بدون عارضه درنظر گرفته می‌شود.
سخن پایانی
شما در این مقاله با کمبود ویتامین D در بارداری و عوارض آن آشنا شدید. همچنین از تغذیه و مواد غذایی مهم آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
خانم باردار مثل یک فرد بالغ به ۶۰۰ واحد (IU) ویتامین دی در روز نیاز دارد، اما برخی کارشناسان معتقد هستند که نیاز آنها به ۱۵۰۰ واحد (IU) در روز افزایش می‌یابد.
مصرف بیش از حد ویتامین دی، آسیب کلیوی و کبدی به‌دنبال دارد و خانم باردار ممکن است دچار مسمومیت، سقط جنین و زایمان زودرس شود.
