روده یکی از ارگانهای حیاتی و پیچیده بدن انسان است که به دلایل مختلف ممکن است دچار التهاب و ورم شود. این اختلال که به نام بیماریهای التهابی روده شناخته میشود، یکی از مشکلات شایع گوارشی است که میتواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. التهاب روده میتواند به دلیل عفونتها، استرس، رژیم غذایی نادرست یا حتی مشکلات ژنتیکی بروز کند. این مشکل ممکن است با علائمی مانند درد شکم، اسهال مکرر، کاهش وزن بیدلیل، و احساس ناخوشایندی در ناحیه شکم همراه باشد. اگر این علائم را در خود مشاهده کردهاید، ممکن است دچار التهاب روده شده باشید و بهتر است فوراً برای تشخیص دقیق و درمان به پزشک مراجعه کنید.
یکی از نکات مهم در این زمینه این است که بسیاری از افراد از علائم اولیه التهاب روده غافل میمانند و این مسئله ممکن است منجر به تشدید بیماری شود. در این مقاله، با بررسی علل التهاب روده، نشانههای آن و روشهای درمانی مختلف، سعی داریم شما را با این عارضه آشنا کنیم. آگاهی از این بیماری و شناخت زودهنگام علائم میتواند به پیشگیری از مشکلات بزرگتر و بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند. پس با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی در این زمینه کسب کنید و راههای مقابله با التهاب روده را بشناسید.
انواع التهاب روده ای
کولیت روده بر حسب مکانی که بیماری در آن ایجاد شده به چند دسته تقسیم می شود. که عبارتند از:
- السراتیو پراکتیتیس: التهاب راست روده (رکتوم). این نوع کولیت گاهی با علامت خونریزی تشخیص داده میشود. شدت آن زیاد نیست و ممکن است پس از مدتی بهبود یابد.
- پروکتوسیگموییدیتیس: التهاب راست روده و پایینِ روده بزرگ (کولون سیگمویید) است که با خونریزی، گرفتگی شکمی و درد همراه است.
- کولیت سمت چپ: التهاب راست روده، کولون سیگمویید و کولون نزولی که با درد در سمت چپ، خونریزی، اسهال و کاهش وزن همراه است.
- پانکولیتیس: اغلب التهاب کلِ کولون، علائم آن: اسهال، خونریزی، خستگی، گرفتگی شکم و کاهش وزن زیاد
- کولیت شدید یا بدخیم: التهاب بسیار شدید و نادر که باعث درد شدید، اسهال فراوان، خونریزی، تب و ناتوانی در غذا خوردن میشود. علت این اختلال ناشناخته است.
علائم
- گرفتگی و درد عضلات شکم یکی از رایجترین نشانه های التهاب روده است
- اسهال که گاهی اسهال خونآلود است نیز میتواند از علائم التهاب روده باشد
- احساس نیاز فوری شدید برای دفع، نشانهای از این بیماری است
- حرکات دردناک و دشوار روده ممکن است نشانه IBD باشد
- وجود چرک یا موکوس (مخاط) در مدفوع نیز از نشانه های IBD است
- تهوع و استفراغ در مواردی به بیماری التهابی روده اشاره میکند اما ممکن است دلایل گوناگونی داشته باشد
- تب و خستگی در بیماری التهابی روده مشاهده میشود
- عرق شبانه نیز از نشانه های التهاب روده ای است
- کاهش وزن در بعضی موارد از نشانه های این بیماری است
- کم شدن اشتها ممکن است از علائم این التهاب باشد
- کم خونی فقر آهن (به علت از دست دادن خون) نیز از نشانه های IBD است
برخی عوامل موثر در بروز بیماری التهاب روده عبارتند از:
- سیگار و مصرف دخانیات
- سن، که عمدتا در سنین زیر ۳۵ سال شاهد بروز علائمی از این بیماری خواهیم بود
- سابقه خانوادگی
- جنس. کولیت اولسراتیو عمدتا در میان مردان شایع است و بیماری کرون در میان زنان.
- نژاد. این بیماری بیشتر در سفیدپوستان ظاهر می گردد.
- داروها. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم و دیفلوفناک و … خطر ابتلا به التهاب روده را افزایش می دهند.
عوارض التهاب روده
۱- انسداد: در بیماری کرون، التهاب مزمن می تواند موجب تنگ شدن روده شود و چیزی نتواند از آن عبور کند. این مشکل را به نام انسداد روده می خوانند و باعث هضم نشدن غذا و ایجاد گاز در دستگاه گوارش می گردد. علائم این مشکل عبارت است از: دل درد، تهوع، استفراغ و ورم شکم. انسداد روده بوسیله جراحی درمان می شود.
۲- آبسه یا فیستول: گاهی اوقات زخم های عمیق گوارشی موجب ایجاد چرک و آبسه می شوند. علائم آن شامل تب، درد و ورم است.
اگر زخم به عضو کناری باز شود (راه پیدا کند)، یک راهی (کانال) را به نام فیستول می سازد.
ایجاد فیستول بین کولون (روده بزرگ) و واژن باعث ورود باکتری به واژن می شود.
فیستول در مثانه می تواند باعث عفونت مزمن دستگاه ادراری گردد.
فیستولی که به پوست می رسد، می تواند زخم های خارجی را بوجود آورد.
درمان
روش های درمانی عبارتند از:
- مصرف دارو
- داروهای ضد التهابی، اولین خط درمان بیماری التهابی روده می باشند، که از میزان التهاب موجود در دستگاه گوارش نیز می کاهند.
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، مانع از حمله سیستم ایمنی به روده می شوند و در نتیجه از بروز التهاب نیز پیشگیری خواهد شد، داروهایی که TNF را مسدود می کنند. TNF، ماده شیمیایی است که توسط سیستم ایمنی تولید و باعث بروز التهاب می شود. TNF اضافی به طور طبیعی در خون مسدود می شود، اما در افراد مبتلا به این بیماری، افزیش TNF در خون منجر به بروز التهاب خواهد شد.
- آنتی بیوتیک ها، دیگر داروهایی هستند که به نابودی میکروب ها و سرکوب علائم بیماری التهاب روده کمک می کنند.
- تغییر سبک زندگی
ایجاد تغییر در سبک زندگی، یکی از مهم ترین اقداماتی است که افراد مبتلا به این بیماری بایستی به آن اهمیت دهند، مواردی مانند:
- نوشیدن آب و مایعات
- کنار گذاشتن مصرف فرآورده های لبنی
- دوری از عوامل استرس زا
- ورزش و فعالیت بدنی
- ترک سیگار
- عدم مصرف غذاهای حاوی فیبر، میوه و سبزیجات، چرا که این مواد باعث تشدید علائم می شوند.
- مصرف ویتامین ها و مکمل های معدنی
مکمل های آهن جهت پیشگیری از بروز کم خونی، و مکمل های ویتامین D و کلسیم، جهت پیشگیری از پوکی استخوان توصیه می شوند.
- جراحی
در برخی موارد، جراحی راه درمان بیماری التهاب روده می باشد. جراحی هایی از قبیل:
- برداشتن بخشی از روده ها، به خصوص در افراد مبتلا به بیماری کرون
- برداشتن کامل کولون و رکتوم، در موارد شدید ابتلا به کولیت اولسراتیو
راههای پیشگیری از التهاب روده
در صورتی که ژنتیک عامل بروز بیماری باشد، متاسفانه راهی برای پیشگیری وجود نخواهد داشت. اما با در نظر گرفتن موارد زیر می توان از خطر ابتلا به این قبیل بیماری ها کاست:
- داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل
- ورزش و فعالیت بدنی
- کنار گداشتن سیگار و دخانیات
چه زمان به پزشک مراجعه کنم؟
در صورتی که در چگونگی دفع مدفوع شما تغییرات مداومی به وجود آمده است یا در صورتی که یکی از علائم زیر را دارید، لازم است به پزشک مراجعه کنید :
• دل درد
• خون در مدفوع
• اسهال مداوم که به داروهای ضد اسهال غیر تجویزی پاسخ نمی دهد
• اسهالی که موجب بیدار شدن شما از خواب می شود
• داشتن تب بدون دلیل مشخصی برای مدت بیش از یک یا دو روز
سخن پایانی
در این نوشتار درباره بیماری التهاب روده صحبت کردیم. توجه کنید که در صورت بروز هر یک از علائم ذکر شده باید حتما به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید. خود درمانی و یا روش های درمانی سنتی، نهایتا برای مدت کوتاهی پاسخگو است و بعد از مدتی برای بدن بسیار آسیب زا خواهد بود. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت بنویسید.
