چرخه قاعدگی برای بسیاری از زنان به عنوان یک تجربه طبیعی و منظم شناخته میشود که به طور معمول به صورت دورههای ۲۸ روزه رخ میدهد. اما مهم است بدانید که این زمانبندی میتواند بین افراد مختلف متفاوت باشد، و حتی در یک فرد هم ممکن است در برخی ماهها تغییراتی کوچکی رخ دهد. به عنوان مثال، اگر فاصله روزهای بین دو قاعدگی کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳۵ روز باشد، یا اگر تناوب آن به صورت نامنظم و بدون الگوی مشخصی باشد، این حالت به نام قاعدگی نامنظم شناخته میشود. این وضعیت ممکن است نگرانیهای خاصی برای زنان ایجاد کند، به ویژه اگر در حال برنامهریزی برای بارداری باشند یا در دوره پیش از یائسگی قرار داشته باشند.
قاعدگی یا پریود از زمان بلوغ، که معمولاً بین سنین ۱۰ تا ۱۶ سالگی رخ میدهد، آغاز و تا یائسگی که بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی است، ادامه دارد. اگر با قاعدگی نامنظم مواجه هستید، نگرانی به دل راه ندهید، زیرا روشهای مختلف از جمله درمانهای گیاهی میتوانند به تنظیم آن کمک کنند. در این مقاله، به بررسی دلایل قاعدگی نامنظم و راهکارهای طبیعی برای مدیریت آن میپردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و دریافت مشاورههای تخصصی، به وبسایت پرشین دکترز مراجعه کنید، جایی که مطالب جامع و علمی برای کمک به سلامت زنان گردآوری شده است. امیدواریم با مطالعه این مقاله، بتوانید با اطمینان بیشتری با بدن خود ارتباط برقرار کنید و در مسیر سلامت بهتری قدم بردارید.
فهرست مطالب
- پریود چیست؟
- پریود نامنظم چیست؟
- علائم قاعدگی نامنظم چیست؟
- علت نامنظم بودن قاعدگی چیست؟
- آیا قاعدگی نامنظم باعث نازایی میشود؟
- علت قاعدگی نامنظم دختر مجرد چیست؟
- درمان قاعدگی نامنظم چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
پریود چیست؟
پریود قسمتی از چرخه قاعدگی زنان است که در طی دوران آن دیواره رحم کنده میشود. این اتفاق جهت پاکسازی دیواره رحم، بهصورت ماهیانه با خونریزی از رحم و خروج آن از واژن همراه است.پریود نامنظم، که آن را «اُلیگومِنوره» میخوانند، به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد؛ برخی از علتهایی که ممکن است باعث نامنظم شدن پریود شوند، عبارت هستند از: روشهای متفاوت در پیشگیری از بارداری، بههمخوردن هورمونها مانند تغییرات هورمونی در زمان نزدیک به یائسگی ویا حتی ورزشهای شدید.

گفتیم که این چرخه ۲۸ روزه است اما بسته به بدن و شرایط در هر فرد ممکن است این عدد از ۲۱ تا ۳۵ متغیر باشد و بهطور متوسط طول سال، ۱۱ تا ۱۳ بار پریود میشود. تعداد روزهای خونریزی هم حدود ۵ روز است. البته که این عدد هم میتواند از ۲ تا ۷ روز تغییر کند.معمولا بعد از تمام شدن دوران بلوغ در اغلب زنان این چرخه، منظم پیش میرود و تعداد روزهایی که فرد پریود میشود، در هر ماه به تعداد مشخصی میرسد. با اینحال در برخی افراد، دوره بین هر پریود در ماههای متفاوت متغیر است که به این حالت، پریود نامنظم گفته میشود.
پریود نامنظم چیست؟
به طور اصولی و دقیق، چرخه پریود در بدن زنان هر ۲۸ روز است. به این معنی که از اولین روز شروع قاعدگی و خونریزی تا اولین روز شروع قاعدگی و خونریزی بعدی باید ۲۸ روز زمان بگذرد. البته در بعضی زنان این چرخه ممکن است کمی طولانیتر یا کوتاهتر شود.
برای مثال امکان دارد فاصله شروع دو قاعدگی ۲۶ یا ۳۰ روز باشد. درصورتی که این فاصله همواره ثابت بوده و در طول یک سال تلرانس شدید و مکرر نداشته باشید، پریود شما منظم خواهد بود. اما اگر این فاصله کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳۵ روز باشد، پریود نامنظم محسوب میشود. البته درصورت یکبار اتفاق افتادن این تغییر زمانی، میتوان مشکل را به عواملی مانند تغییر آب و هوای ناشی از سفر یا بیماری و ضعف مربوط دانست.
اما با تکرار این تغییرات و البته ثابت نبودن فواصل باید نسبت به مشکل پیش آمده جدی بود و عوامل آن را بررسی کرد. نکته دیگر اینکه در دختران نوجوان که بهتازگی پریود میشوند نامنظم بودن پریود طبیعی است. معمولا برای تنظیم بدن با این تغییرات سن بلوغ و ایجاد نظم در پروسه پریود به دو سال زمان نیاز است. همچنین زنان درآستانه یائسگی نیز به دلیل مواجهه با تغییرات هورمونی مختص این سن، طبیعتا با پریود نامنظم روبرو میشوند.
علائم قاعدگی نامنظم چیست؟
معمولا بعد از عبور از سن بلوغ، چرخه قاعدگی نظم خود را در بدن پیدا کرده و هر زنی فواصل دو پریود، طول هر چرخه قاعدگی و تعداد روزهای هر دوره پریودش را به صورت مشخص میداند. بنابراین علت پریود نامنظم دختر ۱۳ ساله میتواند عدم تکامل تغییرات بلوغ باشد و از علائم بیماری خاصی محسوب نشود. در ادامه به برخی مهمترین علائم پریود نامنظم اشاره میکنیم:
- چرخه قاعدگی بیش از ۳۵ روز و تکرار چرخه به همین شکل
- بیشتر یا کمتر شدن تعداد روزهای پریود از حالت معمول و تکرار آن
- غیرعادی بودن خونریزی (خونریزی خیلی زیاد یا خیلی کم)
- خروج لختههای خونی بزرگ و غیرعادی از واژن به میزان زیاد
- پریود نشدن برای یک ماه و تکرار آن
- درد شدید پریود و غیرعادی بودن ان
باید دقت کرد که همه علائم ذکر شده، باید باتوجه به سوابق فردی بررسی شوند. برای مثال اگر بهطور طبیعی پریودهای دردناک دارید یا خونریزیهای شدید، این موارد نمیتواند علائم پریود نامنظم در شما باشد.برای دقت بیشتر میتوانید سه ماه متوالی، زمان شروع، پایان و شرایط پریود خود را یادداشت کنید. درصورت نامنظم بودن و عدم ثابت در زمان و شرایط میتوانید مطمئن شوید که به پریود نامنظم مبتلا هستید. برای اطمینان بیشتر البته میتوان از برخی مشاوران متخصص نیز کمک گرفت.
علت نامنظم بودن قاعدگی چیست؟
پریود نامنظم طیف وسیعی از عوامل را دربر میگیرد. این عوامل بسته به سن و شرایط زنان نیز تغییر میکند. برای مثال علت پریود نامنظم دختر مجرد میتواند با علت پریود نامنظم یک مادر میانسال کاملا متفاوت باشد. معمولا عللی که برای پریودی نامنظم وجود دارد، معمولا علل متفاوتی هست: بهم ریختگی هورمون ها، کیست های تخمدان، مانند تخمدان پلی کیستیک و یا فیبروم های رحمی هستند، مصرف برخی دارو ها ممکن است باشد و استرس های شدید، تغذیه نامناسب و تمامی این ها روی سیکل پریود تاثیر دارد .اکنون برخی از شایعترین عوامل پریود نامنظم را بررسی میکنیم. با ما همراه باشید:
بارداری
شایعترین علت پریود نامنظم در زنان متاهل بارداری است. برخلاف تصور عمومی بارداری به صورت کامل پریود را قطع نمیکند و برخی زنان در ماههای اولیه بارداری شاهد پریود نامنظم هستند. البته همین نکته میتواند باعث شود تا این زنان به موقع متوجه بارداری خود نشوند.

نامنظم بودن پریود براثر بارداری با تاخیر، لکه بینی بهجای خونریزی و کوتاه شدن دوره پریود همراه است. باتوجه به علائم اولیه بارداری در پریود نامنظم میتوان از بروز مشکلات احتمالی بعدی پیشگیری کرد. این علائم عبارتند از:
- تهوع بخصوص در ساعات اولیه روز
- حس خستگی و بیحالی غیرعادی
- حساسیت غیرعادی به بو
- درد و ناراحتی در سینهها
با همراه شدن این علائم در کنار پریود نامنظم، باید نسبت به انجام تستهای بارداری اقدام کرد.
آیا قاعدگی نامنظم باعث نازایی میشود؟
باید بگوییم خیر، خود پریودی نامنظم باعث نازایی نمی شود ولی باید علت این پریودی نامنظم را بفهمیم، گاهی اوقات علت آن فیبروم های خیلی بزرگ می تواند باشد که تا آن موقع درمان نشود ممکن است بارداری هم اتفاق نیوفتد ولی گاهی اوقات می بینیم علت تخمدان پلی کیستیک هست که با درمانی که گذاشته می شود، بارداری هم بعد از آن به راحتی اتفاق می افتد، پس قطعا صرف نامنظم بودن پریود ها باعث نازایی نمی شود .
وزن بالا
اضافهوزن زیاد درصورتی که باعث اختلالات هورمونی و ترشح بیش از حد انسولین شود میتواند پریود نامنظم را بهدنبال داشته باشد.
اختلالات تیروئیدی
هرگونه نقص عملکرد تیروئید که در ترشحات هورمونی موثر باشد، میتواند منجر به پریود نامنظم شود. به این معنی که کمکاری و پرکاری تیروئید هردو در تغییر چرخه قاعدگی موثر هستند. البته این تغییرات به شکلی متفاوت بروز میکنند که در ادامه توضیح دقیقتر میدهیم.
- کمکاری تیروئید باعث کوتاه شدن غیرعادی و سبک بودن پریود میشود.
- پرکاری تیروئید باعث طولانی شدن و شدت زیاد پریود میشود.
البته این تغییرات باید مسمتر باشند و باتوجه به نظم بدن هر شخص بررسی گردند. اختلالات تیروئید معمولا در فواصل چرخه قاعدگی تاثیری ندارند.
ورزش شدید
ورزش بیش از حد، گاهی درحد حرفهای میتواند در ترشح هورمونها موثر باشد که در این صورت در روند قاعدگی و نظم قاعدگی نیز تاثیر خواهد داشت.
کاهش وزن زیاد
کاهش وزن زیاد و بیاشتهایی شدید، نیز یکی از عوامل پریود نامنظم است. البته این کاهش وزن باید ناگهانی و قابل توجه باشد که معمولا اختلالات عصبی و ریزش مو را نیز بهدنبال دارد.
استرس
استرس و اضطراب، در سلامت بسیاری بخشهلای بدن تاثیر دارند. یکی از این بخشها نیز روند جنسی زنان است. تاثیر استرس تاحدی است که اگر در طول یک چرخه قاعدگی دچار اضطراب باشید، در آن دوره قاعدگی نامنظم خواهید داشت و درصورت برطرف شدن عامل اضطراب و استرس، دوره بعدی را برطبق نظم قبلی پشت سر خواهید گذاشت. اگر استرس و اضطراب شما مستمر باشد و تداوم داشته باشد بدون شک نامنظمی مزمن پریود را به همراه دارد.
سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم (cervical cancer) که از شایعترین سرطانهای زنان است، با علائمی همچون اختلال قاعدگی و پریود نامنظم همراه است. پریودهای فرد مبتلا به سرطان دهانه رحم، با خونریزیهای شدید همراه بوده و معمولا طولانی است. خونریزیهای میاندورهای، کوتاه شدن چرخه قاعدگی و درد نیز از دیگر علائم پریود نامنظم ناشی از سرطان دهانه رحم هستند. سرطان دهانه رحم خونریزی حین رابطه جنسی و ترشحات غیرعادی واژن را نیز به دنبال دارد.
- تخمدان پلیکیستیک
سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS ) از شایعترین بیماریهای زنان است و از رایجترین دلایل قاعدگی نامنظم. کیست تخمدان میتواند پریود را کاملا قطع کرده یا آن را شدت دهد. گاهی نیز چرخه قاعدگی را تغییر میدهد. از دیگر علائمی که با کیست تخمدان و قاعدگی نامنظم ناشی از آن همراه میشوند میتوان به افزایش موهای زائد بدن و ریزش مو با الگوی طاسی مردانه اشاره کرد. کیست تخمدان میتواند منجر به ناباروری شود.

یکی دیگر از عوامل طبیعی قاعدگی نامنظم را باید ورود به سنین یائسگی دانست. این سندرم که پریمنوپز (Perimenopause) نیز نامیده میشود، قاعدگیهای بهشدت نامنظم را به همراه دارد و از سنین ۴۵ تا ۵۰ سالگی آغاز میشود. سندرم پریمنوپز میتواند بین ۴ تا ۸ سال ادامه داشته باشد. اختلال خواب، مسافرت، مصرف مخدرها، عفونت دستگاه تناسلی و لگنی و دیابت نیز از دیگر عوامل پریود نامنظم هستند.
علت قاعدگی نامنظم دختر مجرد چیست؟
معمولا در دختران مجرد بیشتر اختلالات هورمونی هست چون هنوز سیستم بدنی شان مانند یک خانم بالغ نشده است و آن هورمون ها به سطح کافی نرسیده است، ممکن است پریودا نامنظم باشد، معمولا ما در سال اول کاری با دختران مجرد نداریم، مثلا سیزده یا چهارده سالگی تا انشاالله یکی دو سال از زمان پریودشان گذشت روی روال معمولی می افتند، اما اگر بعد یکی دو سال هنوز نامنظم بودن را داشته باشند احتیا به درمان پیدا می کنند .
درمان قاعدگی نامنظم چیست؟
درمانی که بخواهیم در خصوص پریودی های نامنظم بدهیم باز بسته به علت آن متفاوت هست، یعنی علت باید درمان شود نه قطعا فقط دارو داده بشود و خونریزی ها قطع شود، معمولا اگر که کیست تخمدان باشد، بنا به نوع کیست درمان متفاوت هست، معمولا از قرص های جلوگیری استفاده می شود ولی اگر کیست های خیلی بزرگتر از مثلا هشت سانتی متر باشد ممکن است که کار به جراحی کشیده شود .
در مورد فیبروم ها خیلی بستگی به شخص و سن بیمار دارد که بعضی از آنها با دارو درمان می شود، بعضی های آن نیاز به جراحی دارد، ولی در کل اگر به دلیل اختلالات هورمونی باشد با یکسری از دارو ها می توانیم این سیکل ها را منظم کنیم و پریود های نامنظم را درست کنیم، یا می توانیم برای یک الی دو دوره از قرص های جلوگیری استفاده کنیم یا می توانیم اگر اشخاصی هستند که قصد بارداری دارند یا قرص های جلوگیری به آنها کارساز نیست می توانیم از قرص های پروژسترونی استفاده کنیم که به مدت دو هفته در سیکلشان استفاده بکنند و پریود ها تنظیم شوند .
اگر نامنظمی پریود دراثر مصرف قرص بارداری، اختلال تغذیهای یا استرس و اضطراب باشد با تغییر روش جلوگیری، اصلاح سبک تغذیه و مصرف آرامبخشهای ضعیف درمان خواهد شد. درمانهای دارویی پریود نامنظم باتوجه به عوامل ایجاد آن متفاوت است و نیاز به تشخیص و تجویز پزشک منخصص زنان و زایمان دارد.
درمان خانگی قاعدگی نامنظم:
بهترین راه پیشگیری از پریود نامنظم دوری از استرس و اضطراب، حفظ آرامش و درپیش گرفتن روشهای خانگی مدیتیشن است. درمان پریود نامنظم دختران با انجام منظم و روزانه ورزشهای سبک بهراحتی بهنتیجه میرسد. ضمن اینکه سبک جدید زندگی را در آنها پایهریزی میکند. استفاده از برخی داروهای سنتی نیز در درمان پریود نامنظم توصیه میشود. این داروها عبارتند از:
- کوهوش سیاه
- پنجانگشت
- ریشه شیرینبیان
- زردچوبه
روشهای استفاده از این گیاهان را میتوان از متخصصین طب سنتی پیگیری کرد. معمولا دمکرده این گیاهان در دوزهای و دفعات مشخص تجویز میشود. اصلاح سبک تغذیه نیز تاثیر خوبی بر درمان پریود نامنظم دارد. بهرهبردن از خواب و استراحت کافی و کم گرفتن از آرامبخشهای گیاهی مانند بیدمشک و بهارنارنج نیز کمک خوبی به بهبود این مشکل میکند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با قاعدگی نامنظم آشنا شدید. همچنین از دلایل و خطرات آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
چند ماه دچار قاعدگی نشدن طبیعی است؟
دوره قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز است. اگر بیش از ۶ هفته دچار قاعدگی نشده باشید، قاعدگی شما به تاخیر افتاده است. گاهی اوقات این تاخیر در قاعدگی می تواند به دلیل استرس و یا کاهش سریع وزن باشد. گاهی اوقات این تاخیر می تواند نشانه ای از مشکل ترشح یک غده داخلی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک، اختلال در عملکرد غده تیروئید، هایپرپرولاکتینمی، یا مشکلات سلامتی دیگر باشد. اگر قاعدگی به تاحیر افتاده است، یک آزمایش بارداری انجام داده و در مراجعه به پزشک درنگ نکنید.
آیا دوره های قاعدگی نامنظم بر توانایی بارداری تاثیر می گذارد؟
دوره های قاعدگی نامنظم می تواند بر توانایی بارداری تأثیر بگذارد. دلایل دوره های قاعدگی نامنظم می تواند استرس، نوسانات وزن بدن، سندرم تخمدان پلی کیستیک، هایپرپرولاکتینمی، پرکاری یا کم کاری غده تیروئید باشد. دوره های قاعدگی نامنظم معمولاً با مشکلات تخمک گذاری همراه است که ممکن است بر توانایی بارداری تأثیر بگذارد.