لوپوس یکی از انواع بیمارهای خود ایمنی است که در نتیجه حمله سیستم ایمنی بدن به بافت ها و اندام های خودی ایجاد می شود. این حملات باعث التهاب، ورم و آسیب نقاط مختلف بدن همچون مفاصل، پوست، کلیه ها، خون، قلب و ریه می شود. هرچند درمان کاملی برای لوپوس وجود ندارد، اما از درمان هایی جهت کنترل بیماری و کاهش شدت آن کمک گرفته می شود. برای اینکه اطلاعات بیشتری در مورد این بیماری بدست آورید تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
فهرست مطالب:
- بیماری لوپوس چیست؟
- معرفی انواع بیماری لوپوس
- نشانه‌های بیماری لوپوس کدامند؟
- آشنایی با علائم لوپوس در زنان
- راه‌های تشخیص بیماری چگونه است؟
- میزان شیوع لوپوس چگونه است؟
- آیا بیماری لوپوس باعث مرگ می‌شود ؟
- معرفی عوامل افزایش ریسک ابتلا به بیماری لوپوس
- عوارض لوپوس چیست؟
- درمان لوپوس چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
بیماری لوپوس چیست؟
لوپوس یک بیماری خودایمنی است، که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌ها و اندام‌های خود حمله می‌کند. التهاب ناشی از لوپوس می‌تواند بر بسیاری از سیستم‌های مختلف بدن مانند مفاصل، پوست، کلیه‌ها، سلول‌های خونی، مغز، قلب و ریه تاثیر بگذارد.
تشخیص لوپوس می‌تواند دشوار باشد، چرا که علائم و نشانه‌های آن مشابه بیماری‌های دیگری است، اما علامتی که لوپوس را از دیگر بیماری‌ها متمایز می‌کند، لکه‌ای شبیه بال پروانه در صورت که بر روی هر دو گونه ایجاد می‌شود، که در بسیاری از موارد لوپوس رخ می‌دهد.
معرفی انواع بیماری لوپوس
- لوپوس اریتماتوی قرص مانند (DLE)
این نوع لوپوس معمولا پوستی که در برابر آفتاب قرار گرفته را تحت تاثیر قرار داده و تاثیری بر روی اندام‌های حیاتی نمی‌گذارد. شایعات قرص مانند (گرد) این بیماری معمولا بعد از بهبود باعث باقی ماندن جای آنها بر روی پوست میشوند.
- لوپوس اریتماتوی سیستماتیک (SLE)
این نوع لوپوس جدی‌تر بوده و می‌تواند باعث بوجود آمدن جوش‌ها و کهیر‌هایی شکل پروانه بر روی پوست بینی و گونه‌ها و در صورت درمان نشدن بر روی تمام پوست بدن شود. بجز آسیب دیدن پوست بیماری لوپوس می‌تواند باعث ملتهب شدن و یا آسیب دیدن مفاصل، ماهیچه ها، غشاء درونی یا اطراف ریه، قلب، کلیه و مغز شود.
نشانه‌های بیماری لوپوس کدامند؟
- مفاصل دردناک و ملتهب
- خستگی شدید
- تغییرات پوستی غیرطبیعی
- دانه‌ها و تغییرات پوستی که به مرور به زخم پوستی تبدیل شده و بر جای می‌ماند.
- علائم پوستی قرمز رنگ و پروانه‌ای شکل که تمام سطح گونه ها، بینی و نواحی از گردن را درگیر کرده و شکل پروانه‌ای را بر روی پوست ایجاد می‌کند.
- کم خونی
- ورم ریه‌ها و درد قفسه سینه در هنگام تنفس
- زخم‌های داخل دهان و بینی
- حساسیت شدید به نور و تشدید علائم در صورت مواجهه با نور مخصوصا نور خورشید
- اختلالات قلبی ریوی
آشنایی با علائم لوپوس در زنان
همانطور که می دانید در بیماری های خود ایمن، سیستم ایمنی بدن به سلول ها و بافت های سالم حمله می کند و آن ها را با ویروس ها، باکتری ها و سایر میکروب ها اشتباه می گیرد. در نتیجه سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم حمله کرده و آن ها را از بین می برد؛ و لوپوس یک بیماری خود ایمن است که می تواند هر بخشی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد اما بیشتر به پوست، مفاصل، قلب و کلیه ها آسیب می رساند.
علائم لوپوس در زنان می تواند مانند علائم بیماری های دیگر باشد و این تشخیص بیماری لوپوس را قدری دشوار کرده است. اما برخی از رایج ترین علائم لوپوس که بیشتر در زنان دیده شده است عبارتند از :
- درد قفسه سینه هنگام تنفس عمیق
- خستگی مفرط
- ریزش مو
- درد و تورم مفاصل
- دردهای عضلانی
- بنفش یا رنگ پریدگی انگشتان دست و پا در اثر سرما یا استرس
- حساسیت به نور خورشید و/یا نورهای دیگر
- بثورات پوستی، معمولاً راش پروانه ای روی گونه ها و پل بینی
- زخم در بینی یا دهان
- تب بی دلیل
آیا می دانید لوپوس یک بیماری مزمن و مادام العمر است؟ اما علائم آن ممکن است برای مدتی بروز کند و به اصطلاح شعله ور شود و برای مدتی از بین برود و خاموش شود.
راه‌های تشخیص بیماری چگونه است؟
تشخیص بیماری لوپوس معمولا دشوار است. چرا که علائم آن در افراد مختلف متفاوت می باشد. با یک آزمایش به تنهایی نمی توان این بیماری را تشخیص داد. معمولا این بیماری را با آزمایش خون و ادرار ، علائم و نشانه های آن و معاینات فیزیکی تشخیص می دهند.
۱- آزمایشات برای تشخیص بیماری لوپوس
- آزمایش ادرار: این آزمایش افزایش سطح پروتئین یا سلول های قرمز را در ادرار نشان می دهد. در صورتی که لوپوس کلیه ها را درگیر کرده باشد ، ممکن است این اتفاق بیفتد.
- سرعت ته نشین شدن گلبول های سفید: در این روش میزان گلبول های سفیدی که در مدت یک ساعت در یک لوله آزمایش ته نشین می شود را اندازگیری می کنند. اگر سرعت ته نشین شدن زودتر از حالت معمول باشد، نشان دهنده ی یک بیماری سیستماتیک می باشد. مانند لوپوس
- ارزیابی کلیه و کبد: آزمایش خون می تواند میزان عملکرد کلیه ها و کبد را نشان دهد.
- شمارش کامل خون: در این آزمایش تعداد سلول های قرمز خون ، سلول های سفید خون و پلاکت ها و میزان هموگلوبین خون اندازه گیری می شود.
- آزمایش آنتی بادی های ضد هسته ای ( ANA ): مقدار و الگو یا آنتی بادی های خون را که علیه سلول های خودی فعالیت می کند را اندازه گیری می نماید.
۲- آزمایشات تصویر برداری برای تشخیص بیماری لوپوس
اگر لوپوس قلب و شش ها را تحت تاثیر قرار داده باشد. آزمایشات زیر تجویز می شود:
- اکوکاردیوگرافی: این تست با استفاده از امواج صوتی تصاویری از قلب در حال تپیدن را به ما نشان می دهد.
- بیوپسی ( بافت برداری ): در برخی موارد لوپوس می تواند به گونه های مختلفی به کلیه ها آسب برساند. برای پیدا کردن بهترین راه درمانی برای کلیه ها تکه کوچکی از بافت کلیه برداشته و مورد آزمایش قرار می گیرد.
- عکس رادیوگرافی از قفسه سینه
میزان شیوع لوپوس چگونه است؟
از هر ۱۰ هزار نفر حدودا ۳ نفر به این بیماری مبتلا میشوند. به طور کلی میزان شیوع لوپوس در خانم ها ۹ برابر آقایان است. همچنین در سنین ۱۵ تا ۴۵ سال این بیماری شیوع بیشتری دارد اگر چه کودکان و افراد مسن نیز به این بیماری مبتلا میشوند.
آیا بیماری لوپوس باعث مرگ می‌شود ؟
التهابی که توسط بیماری لوپوس به وجود می آید می تواند باعث نارسایی کلیه و آسیب دیدن کلیه ها، اختلالات حافظه، کم خونی، خونریزی و یا التهاب رگ ها، بیماری های ریوی و بیماری های قلبی شود. همچنین ابتلا به بیماری لوپوس خطر عفونت، سرطان و مشکلات بارداری را افزایش می دهد. بنابراین در صورتی که بیماری کنترل و درمان نشود و پیشرفت کند به دلیل بروز عوارض فوق احتمال مرگ وجود دارد.
معرفی عوامل افزایش ریسک ابتلا به بیماری لوپوس
عوامل زیر میتوانند خطر ابتلا به بیماری لوپوس را افزایش دهند:
- سابقه خانوادگی : افرادی که اقوام نزدیک آن ها به لوپوس مبتلا بوده اند ، شانس ابتلای شان بیشتر است.
- سن : علائم لوپوس بین ۱۵ تا ۴۵ سالگی بروز می کنند. در افرادی که بیماری دیر تشخیص داده شده ، پیش از ۱۸ سالگی علائم را از خودشان نشان داده اند.
- کودکان : بیماری لوپوس زیاد در کودکان شایع نیست. تنها استثنا نوزادانی می باشد که از یک مادر مبتلا به لوپوس متولد شده اند. این کودکان ممکن است مشکلات قلب ، کبد یا پوست داشته باشند.
- دوران بارداری : لوپوس احتمال زایمان زودرس و سقط جنین در زنان باردار را بالا می برد.
عوارض لوپوس چیست؟
التهابی که در پی بیماری لوپوس ایجاد می‌شود، می‌تواند چند ناحیه از بدن را درگیر کند. از جمله:
- کلیه‌ها : لوپوس می‌تواند منجر به آسیب شدید و جدی کلیه‌ها شود و نارسایی کلیه، یکی از دلایل مرگ و میر افراد مبتلا به لوپوس می‌باشد.
- مغز و سیستم اعصاب مرکزی : در صورتی که لوپوس، مغز و سیستم اعصاب مرکزی را درگیر کند، شاهد بروز علائمی از قبیل سردرد، سرگیجه، تاری دید، تغییرات رفتاری و حتی سکته خواهیم بود. بسیاری از بیماران، از مشکلات حافظه‌ای و سخت شدن ابراز افکارشان شکایت می‌کنند.
- خون و رگ‌های خونی : لوپوس می‌تواند منجر به بروز مشکلات خونی از جمله کاهش تعداد گلبول‌های قرمز سالم (آنمی)، افزایش خونریزی، لخته شدن خون و التهاب رگ‌های خونی شود.
- ریه‌ها : ابتلا به لوپوس، احتمال بروز التهاب در قفسه سینه و ریه‌ها را افزایش می‌دهد و تنفس، همراه با درد خواهد بود. امکان خونریزی از ریه‌ها و پنومونی نیز وجود دارد.
- قلب : بیماری لوپوس می‌تواند باعث التهاب ماهیچه قلب و شریان‌ها شود. احتمال بروز بیماری قلبی عروقی و سکته قلبی نیز افزایش می‌یابد.
درمان لوپوس چیست؟
در حال حاضر برای بیماری لوپوس هیچ درمانی وجود ندارد، اما افراد میتوانند علائم و عوارض خود را با تغییر سبک زندگی و دارو کنترل کنند. اهداف درمان عبارتند از:
- جلوگیری یا کنترل عوارض
- کاهش خطر آسیب اندام ها
هدف استفاده از داروها عبارتند از:
- کاهش درد و تورم
- تنظیم فعالیت سیستم ایمنی
- تنظیم تعادل هورمون ها
- کاهش و جلوگیری از آسیب مفاصل و اندام ها
- کنترل فشار خون
- کاهش خطر ابتلا به عفونت ها
- کنترل کلسترول
درمان دارویی تنها با تجویز و صلاحدید پزشک انجام می‌شود و مطالب دارویی زیر تنها جه افزایش اطلاعات شما است.
- داروهای ضد التهاب کورتیکواستروئید: به منظور کاهش التهاب یا کاهش سطح فعالیت‌های خودایمنی بدن در موارد خفیف بیماری از داروهای ضد التهاب کورتیکواستروئید و در موارد شدید از داروهای سیتوتوکسیک (شیمی درمانی) استفاده می‌شود. داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی در کاهش التهاب و درد عضلات، مفاصل و سایر بافت‌ها مفید هستند، از جمله آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و سولینداک، که شایعترین عوارض آنها ناراحتی معده، دردهای شکمی و زخم معده است، بنابراین توصیه می‌شود که جهت کاهش این عوارض همراه با غذا خورده شود.
- داروهای ضد مالاریا: داروهای ضد مالاریا از جمله هیدروکلروکین نیز بر روی سیستم ایمنی اثر می‌گذارد و از عود لوپوس جلوگیری می‌کند.
- داروهای سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی: از جمله آزاتیوپرین، مایکوفنولات موفتیل و متوتروکسات نیز کمک کننده هستند و عوارض جانبی آنها شامل افزایش خطر ابتلا به عفونت، آسیب کبدی، کاهش باروری و افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌باشد.
- داروهای بیولوژیک: مانند بلیمومب که به صورت داخل وریدی استفاده می‌شود و عوارضی همچون حالت تهوع، اسهال و عفونت و به ندرت بدتر شدن افسردگی را ممکن است به دنبال داشته باشد. ریتوکسی مب را می‌توان در موارد مقاوم لوپوس استفاده کرد و عوارض جانبی آن شامل واکنش آلرژیک به تزریق داخل وریدی و عفونت است.
درمان‌های جایگزینی و خانگی:
به غیر از داروها، اقدامات زیر ممکن است به کاهش درد و یا کاهش بروز لوپوس کمک کنند:
- اعمال حرارت و سرما
- شرکت در فعالیت‌های آرام سازی یا مراقبه، از جمله یوگا و تای چی
- در صورت امکان انجام منظم ورزش
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض آفتاب
- تا حد امکان، اجتناب از استرس
بعضی از افراد از مکمل‌های گیاهی استفاده می‌کنند، با این حال راجع به ایجاد مسمومیت توسط آنها هشدار داده شده است، بنابراین حتما قبل از استفاده با پزشک خود مشورت کنید.
سخن پایانی
شما در این مقاله با بیماری لوپوس آشنا شدید. همچنین از علائم و نشانه های آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
با وجود تحقیقات زیادی که صورت گرفته، کارشناسان هنوز نمی‌دانند علت بیماری لوپوس دقیقا چیست. اما آنها این را می‌دانند که لوپوس مُسری یا سرطانی نیست. ضمنا افرادی که از نظر ژنتیکی در معرض این بیماری هستند میتوانند به دلیل فاکتورهای بیرونی به لوپوس مبتلا شوند. مثلا گفته می‌شود که برخی از عوامل میتوانند سبب عود لوپوس شوند: قرار گرفتن در معرض خورشید، برخی از عفونت‌ها و برخی از داروها از شایعترین عوامل می‌باشند.
اکثر مبتلایان به لوپوس می توانند طول عمر طبیعی و نزدیک به طبیعی داشته باشند، مطالعات نشان می دهد بسیاری از مبتلایان به لوپوس بیش از ۴۰ سال زندگی می کنند.
 را آسیب برساند.){kind=link}